Elken dag nè foto
Dizze jonge pompoenplaante hef las van hetzelfde as völle leu in coronatied: coronastress. Wanhopig drukte ziene blaa teangn de oonderkaante van de plastic kappe. He verlangt noar vri’jheid en friske loch. Mear ja, regels bint regels, en hee mag pas noar boetn hen at het veilig is. Het zol jammer wean datte mie doodvreur. Dan hew dit joar gen pompoen’n en doar is de vrouwe dan wier neet blie met (en ikke dan indirect…)
Dizze beeste mu’j met un rollende R roopn, want dan lustert ze het beste. Het bint namelijk Black Angus ofwà Aberdeen Angus beeste. Zie komt van oorsprong oet Schotlaand, vandoar die rollende R. De meeste Black Angus beeste stamt of van eene koo ‘Old Granny’ den in 1824 wörn geboorn en den in zien hele leawn 29 kalver kreeg. Dizze koo wörn namelijk 35 joar oold! Hee hef good zien beste edoan, want zie harn toe nog gen KI, woe’j heel makkelijk doezenden rietjes van ene bolle könt produceern…
De beeste hieroonder bint van Boolsker, dat is un vleishaandelaar. Zo he’j un kreenkloop wà lekker kort, want un slager fokt zien eengste vleis. No is het wochen nog op de bakker den ziene eengste rogge en tarwe verbouwt…
Miskien ken ie dat lilluke (persoonlijk smaak) beeldje wà, daj vake bie boern in röste an de muur zeet hangn ‘En de boer, hij ploegde voort’. Dat handmatige is ter bie de boern vanof, mear dat duurbikkeln nog lange neet. Zo was de buurman vanmorn à um zeung uur met’n trekker an het maispotn. Het waark mos of, want un mais mut rap de groond in, vuurda’w völle reangn kriengt .
Wus ie dat ‘En de boer, hij ploegde voort’ oet un gedich van J.W.F. Werumeus Buning koomp? ‘Ballade van den boer’. Dit steet in zien bundel ‘Negen Balladen’ oet 1935. Het is één van de klassieken van 20e eeuwse “poëzie. Via onderstoanden link köj een oetleg van dit gedich veendn. Dat wordt mie net iets te völle…
Ballade van den boer
Er stonden drie kruisen op Golgotha,
Maar de boer hij ploegde voort.
Magdalena, Maria, Veronica,
maar de boer hij ploegde voort.
En toen zijn akker ten einde was,
Toen keerde de boer zijn ploeg
En hij knielde naast zijn ploeg in het gras,
En de boer, hij werd verhoord.
Zo menigeen had een schonen droom,
Maar de boer hij ploegde voort.
Thermopylae, Troje, Salamis,
Maar de boer hij ploegde voort.
Het jonge graan werd altijd groen,
De sterren altijd licht,
Gods woord streed in de wereld voort
En de boer heeft het gehoord.
Men heeft de boer zijn hof verbrand,
Zijn vrouw en os vermoord;
Dan spande de boer zichzelf voor den ploeg,
Maar de boer hij ploegde voort.
Napoleon ging de Alpen op
En zag de boer aan het werk,
Hij ging voor Sint-Helena aan boord
En de boer hij ploegde voort.
En wie is beter dan een boer,
Die van de wereld hoort,
En hij ploegde niet, wat er al geschiedt
Op dezen akker voort.
Zo menigeen lei den ploegstaart om,
En deed het werk niet voort,
Maar de leeuwerik zong hetzelfde lied,
En de boer hij ploegde voort.
Heer God! De boer lag in het gras,
Toen droomde hij dezen droom;
Dat er eindelijk een rustdag was
Naar apostel Johannes’ woord.
En de kwaden gingen hem links voorbij
En de goeden rechts voorbij,
Maar de boer had zijn naam nog niet gehoord
En de boer hij ploegde voort.
Eerst toen de boer dien hemel zag
Zo vol van lichten schijn,
Toen spande hij zijn ploegpaard af
En hij veegde het zweet van zijn voorhoofd af,
En hij knielde naast zijn stilstaand paard.
En hij wachtte op Gods woord.
Een stem sprak tot aarde, hemel en zee
En de boer hij heeft haar gehoord:
“Terwille van den boer die ploegt
Besta de wereld voort!”
J.W.F. Werumeus Buning
Wat dee’k en woe was ik, toe dit of dat gebuurn? Dizze vroage köj oe stelln bie belangrieke gebeurtenissen, zoas de Twin Tower anslag in 2001, de moord op Pim Fortuyn (6 mei 2002) , en de kernramp van Tsjernobyl op 26 april 1986. En umdat het vandage 26 april is…, is de vroage woer’k wasse toe de kerncentrale in Tsjernobyl ontploffen.
Ik zatte exact 35 joar geleane in Baton Rouge (Louisiana) in Amerika vuur un oonderzeuk van de Landbouwuniversiteit Wageningen an de LSU. Iets met ureum in gebaald grös, Wa’k nog wete is da’k ter mie toe neet zo drok oawer maakn want ik zatte un gloepensen eane weg van Tsjernobyl. Het was in Amerika völle op het ni’js, doar wörn zelfs jodiumpilln ehamsterd, mear de wolke met radioactief materiaal dreef neet noar Amerika hen, en toe wörn het à gauw (letterlijk) de ver van mijn bed show. Doar was ok nog gen internet of mobiele telefoon, dus de communicatie met Nederlaand gung vuur mie ok neet zo vlot Al met al hef dat dus toe neet zo völle indruk op mie emaakt terwijl het hier in Nederlaand het allerbelangriekste was dat spöln. Bie oons toes monn bievuurbeeld de beeste wier op stal umdat ze het grös in de weide neet mochen vretn want dat kon radioactief besmet wean. Gelukkig is het noadehaand nog mettevölln in Nederlaand, mear ik deanke dat er in de Oekraïne meer slachtoffers bint evälln dan da’w weet. Het leste ni’js is dat ze Tsjenobyl op de Werelderfgoedlijst van de Unesco wilt hemn. Kriengt ze doar meer bezeuk…
En nò wachen op 6 mei. Woer wa’k toe in 2002?
Het is vandage de dag van de peerdebloome, mear de eerste peenksterbloomn he’w ok à signaleerd. Vanmiddag he’w un stukn efietst duur Nötter, en wie zagggen doar dizze weide, vol met peerde- en peenksterbloomn. Peenksterbloomn hoold van un betje nattigheid en weinig mest. In dit geval klopt het want dizze weide lig leage, vlak an de Regge en hef volgens mie nog neet zovölle mest ehad.
Wuss ie dat Peenksterbloomn neet noar Peenkstern bint eneumd (dat is vake te late vuur’n bleui) mear juust noar de tied da’j de peenkn in het vuurjoar in de weide doot (nò dus)? Un Latijnsen naam is Cardamine pratensis. Pratensis beteaknt ‘in weiden groeiend’, dus dat slöt er mooi bie an.
Umda’k vandage gennen foto harre maakt, he’k is eawn teruggekekkn op foto’s die’k eerder op 24 april harre maakt. Onderstoanden foto is van 24 april 2019. Het reangn toe dat dösken! Tja, en mear kaan’k ter ok neet van zengn…. (behalve dat het un weelde boele in’n tuin was)
Bie dizzen foto ha’k de gedachte dat het bleuisel van’n proemnboom wà een slim groot contrast zol opleawern met het kaale hoolt van’n eenkn den’t er achtersteet. Helaas is dit verschil meender groot a’k dache, alhoewà de täkke van proemnboom mooi laank duur’n heeln foto goat. De blauwe loch maakt het nog un vrolijken foto, dus toch mear genomineerd vuur’n foto van de dag…
Mu’j es kiekn wat de LIDL nò verkoch: oawerjeurige pröttel oet grotmoo’s tied! Zie hebt kloarbliekelijk ear magazien opperuumd en toe veundn ze dit nog.
Zo verkoopt ze Wilhelmina peppermunt met de ofbeelding van koningin Juliana. De oole koninginne, zoas mie va zea, steet er helemoal neet op!
En wat dach ie van dit: un authentiekn gehaktbal oet de joarn 70 zoonder schimmel mear met honing-mosterdsaus, verpakt in plastic. Ik heb mie grotmoo nog nooit heurn neumn oawer honing-mosterdsaus. An die gekkigheid deer ze neet. En dan ok nog verpakn in plastic? Bi’j wà helemoal lekker? Den bal mu’j direct opettn, neet 50 joar in het magazien loatn lingn. Dan mankeert der wà wat an. Kortom, ie könt better bie de tied bliewn en zelf wat maakn dan dizzen oawerjeurigen pröttel van de LIDL te koopn.
Op oons dagelijkse ommetje komt wie dit pleantje teangn wat leage op de groond oonder de beume greuit. Het lik op un botterbloome mear is het neet. Noa un betje Googlen kwam ik der achter dat dit speenkroed was, een van de eerste bleuiers in’t vuurjoar. Un naam is offeleid van de knölkes, die de vorm van un spene hebt. En speenkroed is wà wier femilie van de botterbloome.
Dizze plaante hef natuurlijk ok wier völle heilzame werkingen. Zo zitte bievuurbeeld bastensvol met vitamine C. Ie könt de blaa dan ok gewoon ettn in plaats van den dagelijksen zoern sinaasappel. Dat mu’j dan wà doon vuur datte begeent te bleuin, want dan wordt de blaan bitter en giftig. Aanders wordt de dagelijke dosis vitamine C der net een te völle.
En moch ie las van aambein hemn, un paar keer striekn met de blaa langs ‘t gat (of aandersumme) en weg bint ze…
